نام وودی آلن به گوش کمتر سینمادوستی ناآشناست. او در طی چندین دهه فعالیت هنری خود آثاری فراموش‌نشدنی خلق کرده و فیلمنامه‌های زیادی از خود به جای گذاشته است. این سینماگر محبوب که روز اول دسامبر ۲۰۱۵ هشتادمین سالگرد تولدش را جشن می‌گیرد، هنوز هم خسته نشده و با آثاری تازه علاقمندان را به سینما می‌کشاند. بسیاری از هنرپیشه‌های معروف آمریکا و اروپا طعم همکاری با وودی آلن را چشیده‌اند.
وودی آلن در خانواده‌ای یهودی در بروکلین (جنوب نیویورک) به دنیا آمد. خیلی زود استعداد او در شوخ‌طبعی و طنزگویی آشکار شد. هنوز کودک بود که اولین طنزهای خود را برای نشر به روزنامه‌ها فرستاد. اولین نوشته‌های او در روزنامه نیویورکر منتشر شد. گفته می‌شود که او با نشر نوشته‌های طنزآمیز در ۱۶ سالگی بیشتر از پدر و مادر خود درآمد داشت.
چندی بعد که وودی آلن به شهرت رسید، مانند بیشتر طنزنویسان تصمیم گرفت کارهای خنده‌دار خود را در شوهای زنده روی صحنه تئاتر اجرا کند، اما به زودی متوجه شد که مردم تنها به قیافه‌ی بامزه‌ی او می‌خندند و نه به جوک‌هایی که برایشان تعریف می‌کند. از آن پس تصمیم گرفت قطعات طنز خود را به دیگران بدهد و خود به دنبال رسانه‌ای باشد که بتواند هنر بازیگری او را نشان دهد.
هنگامی که وودی آلن از نیمه‌ی دهه ۱۹۶۰ به سینما روی آورد، آشکار بود که رسانه‌ی دلخواه خود را یافته است. او در چند زمینه‌ی گوناگون استعداد داشت: هم سناریو می‌نوشت و هم کارگردانی می‌کرد. نمک و مزه‌ی فیلم‌هایش وقتی بود که نقش اصلی فیلم را خود ایفا می‌کرد.
نخستین فیلم‌های وودی آلن، به تأثیر از کمدی‌های باب هوپ و جری لوئیس، کمدی‌هایی هستند با ریتم تند و پرتحرک، که طنز گفتاری نیز در آنها نقشی برجسته دارد: "پول رو بردار فرار کن!" (۱۹۶۹)، "انقلابی قلابی" (۱۹۷۱)، "اون قطعه رو دوباره بزن، سام!" (۱۹۷۲)، و "عشق و مرگ" (۱۹۷۵).
نگاه وودی آلن روز به روز عمیق‌تر و تلخ‌تر شد و گاه به طنزی سیاه رسید. شاید تجارب شخصی وودی آلن در تلخ شدن لحن او بی‌تأثیر نبوده است، زیرا سیر و سلوک او را در بسیاری از فیلم‌ها منعکس می‌بینیم. او در فیلمی مانند "آنی هال" (۱۹۷۷) بحران روابط خود را با دایان کیتن تصویر کرده و در فیلم‌های "سایه‌ها و مه" یا "شوهران و همسران" از زوال دوستی با میا فارو سخن گفته است.
درونمایه‌های زندگی شخصی همیشه از مضمون‌های آشنای سینمای وودی آلن بوده است. برای نمونه در فیلم "شوهران و همسران" (۱۹۹۲) وودی آلن و همسر سابقش میا فارو دو طرف یک دعوای حاد هستند. آنها اندکی قبل از این فیلم با نزاعی تلخ از هم جدا شده بودند.
کار اصلی وودی آلن که دستخط او در سینما شناخته می‌شود در اواخر دهه ۱۹۷۰ شکل گرفت، به ویژه با کارگردانی سه فیلم درباره شهر محبوبش نیویورک. این سه فیلم عبارتند از: آنی هال (۱۹۷۷)، زندگی درونی (۱۹۷۸) و منهتن (۱۹۷۹).
آلن را می‌توان فیلمسازی موفق دانست، زیرا توانسته است بطور پیاپی فیلم بسازد. اما او هرگز فیلمسازی تجارتی نبوده و هیچگاه فیلمی "رکوردشکن" نساخته است. با وجود این، کسی نمی‌تواند ارزش سینمای او را منکر شود. وودی آلن را خدای فلیمنامه‌نویسی نیز می‌دانند.
وودی آلن در مجموع ۲۳ بار نامزد دریافت جایزه اسکار شد و توانست ۴ بار آن را به دست آورد: در سال ۱۹۷۸ برای سناریو و کارگردانی فیلم "آنی هال" دو جایزه گرفت، در سال ۱۹۸۶ برای سناریوی فیلم "هانا و خواهرانش" و در سال ۲۰۱۲ برای فیلمنامه فیلم "نیمه شب در پاریس". او البته هرگز در مراسم اسکار شرکت نکرده است، و جوایز را همواره دیگران از طرف او دریافت کردند. او مهمان محبوب جشنوار‌ه‌های سینمایی نیز است.
ناگفته نماند که وودی آلمان نه تنها در صحنه فیلم که در عرصه موسیقی نیز فعالیت دارد و کلارنیت‌نوازی متبحر محسوب می‌شود.
وودی آلن در سال‌های پیری همچنان فعال است و کمتر سالی بوده که او با اثری تازه در سینما‌ها حضور نداشته باشد. تازه‌ترین فیلم او "مرد بی‌منطق" نام دارد که به بحران وجودی یک استاد فلسفه می‌پردازد.
این سینماگر برجسته آمریکایی گفته است که از مرگ نمی‌ترسد، فقط نمی‌خواهد وقتی این جریان اتفاق می‌افتد، شاهد آن باشد. وودی آلن در آستانه هشتادمین سالگرد تولدش در گفت‌وگویی با خبرگزاری آلمان گفته است: «چند وقت پیش یک نفر به من گفت که من در دل هموطنانم زنده خواهم ماند، اما راستش ترجیح می‌دهم که در آپارتمان زنده بمانم.»
