او در اصل همان طور که با گذر سالیان برگ هایی به شاخه های پربار درخت اش اضافه کرده به موازات آن، نهال روح ما را هم با خودش پرورش داده؛ یک رابطه متقابل و نزدیک. حالا این را هم اضافه کنید که آن هنرمند نه به شکل مقطعی و نامنظم که مستمر و مداوم در زندگی و تک تک لحظات اش حضور داشته باشد. ولی شاید در این میان استثنایی هم وجود داشته باشد. این که درباره یک بزرگ نوشتن کار دشواری است، درست؛ ولی بزرگی که همیشه جایگاهش را با مردم اش حفظ کرده باشد، وضعیت دیگری دارد.
استاد محمدرضا شجریان که تولدش را همه ما جشن می گیریم، قبل از اینکه یک استاد بی بدیل موسیقی ایرانی باشد، یک هنرمند باهوش اصیل و مردمی است. همیشه درباره آثار استاد شجریان خوانده ایم و درباره ده ها آلبوم و قطعات آن به صورت شفاهی با اطرافیانمان صحبت کرده ایم. نوشتن درباره آنها با اینکه تاکیدی دوباره بر ارزش های آثار استاد است ولی به نوعی هم تکرار آن حرف ها محسوب می شود.
اما در عوض بهتر است به وجه دیگر شخصیت استاد شجریان بپردازیم. وجهی که به اندازه استعداد و قدرت هنری او اهمیت دارد. این جمله معروف که «حفظ یک موقعیت از رسیدن به آن سخت تر است» دیگر برای همه مان یک موضوع ثابت شده است. یک هنرمند هم از این قاعده مستثنی نیست. استاد شجریان که از سال ها قبل از انقلاب کارش را به عنوان خواننده آغاز کرد، پله پله روند تکامل هنری اش را طی کرد تا این که به چهره ای شناخته شده تبدیل شد. ولی همان طور که موسیقی روند طبیعی اش را طی نکرد، استاد شجریان هم در یک شرایط غیر عادی به کارش ادامه داد.
با پیروزی انقلاب هر آنچه فعالیت در حوزه موسیقی وجود داشت، قطع و در سال های ابتدایی پس از انقلاب صحنه خلوت تر از همه دوران پیش از آن شد. تعداد اندکی از هنرمندان کارشان را در این شرایط ادامه دادند که استاد محمدرضا شجریان یکی از آنها بود. این موقعیت که بار سنگین برآورده کردن انتظارات شنوندگان و مسئولیت و تعهد نسبت به آنچه که به گوش آنها می رسد، محک بزرگی بود برای استاد شجریان؛ اما او با پیروزی آن سال ها را پشت سر گذاشت. صدایش گرم و تسلط اش بر موسیقی فوق العاده بود، ولی عامل مهم تری که باعث پذیرفته شدن از جانب مردم شد، هوش او بود.
او در انتخاب اشعارش طوری عمل کرد که بازتابی از زمانه خودش باشد. قدم به قدم با مردم و آن چیزی که دغدغه و فکرشان بود پیش رفت. حالا در چنین شرایطی که مردم خواننده محبوبشان را از خودشان دانستند و او را پذیرفتند، طبیعی است که توقعات و انتظاراتشان از او بسیار فراتر می رود. استاد شجریان هم با درایت دست به تجریه و نمایش وجوه دیگرش زد. نام محمدرضا شجریان امروز دیگر فقط یک خواننده بزرگ نیست، او معنای واقعی یک هنرمند فوق استاندارد است. او را به عنوان خطاط می شناسند، به عنوان یک قاری توانا، یک پژوهشگر، یک ساز شناس و سازنده ساز و مهم تر از همه همیشه همراه با مردم. استاد شجریان به موازات اهمیت دادن به تکنیک و احساس در کارهایش، همواره به فکر شکل دهی به پرستیژ هنری خودش هم بوده.
او همان قدر که کمبود و نیاز در زمینه ساز را حس کرد و در طول سال ها مشغول یادگیری ساخت ساز شد، همان قدر هم به ویترین کارهایش، از شیوه برگزاری کنسرت هایش مانند طراحی صحنه و لباس نوازندگان تا طرح جلد آلبوم هایش هم اهمیت قائل شده است. او فقط هدف اش برندسازی نبوده، و هم چنان به پویاییو تاثیرگذاری اش ادامه می دهد. چهار سال پیش را به یاد بیاورید. زمان درگیری های پس از انتخابات، عده ای چه در داخل و چه در خارج از ایران با ساخت قطعات موسیقی می خواست خودش را معترض نشان بدهد، استاد شجریان فقط از صلح و برادری خواند. این تفاوت استاد محمدرضا شجریان با دیگر هنرمندان است. او خودش را جزوی از مردم خواند، برای چشم ها و گوش های آنها ارزش قائل شد و برای تاثیرگذاری، همیشه خودش را به روز نگه داشت. برای همین اول، مهر فقط روز تولد او نیست، اول مهر روزی است که همه مان تولد استادمان را جشن می گیریم.
