بی تردید یکی از بزرگ ترین نام های صنعت سینماست که در حدود 30 فیلم بلند خود، پنج شاهکار سینمایی دارد که جزء بهترین های تاریخ سینما هستند. کارگردانی که نامش برای هرکسی به سه گانه تحسین شده "پدرخوانده" پیوند خورده است و در طول بیش از 50 سال فعالیتش در سینما، تبدیل به یکی از نام های معتبر این هنر شده است. کاپولا همراه با جرج لوکاس، استیون اسپیلبرگ و مارتین اسکورسیزی – که از دوران نوجوانی با هم دوست بودند.- ، قسمت اصلی و بدنه جریان "هالیوود مدرن" در سال های دهه 60 و 70 میلادی بودند و احتمالا به خاطر دارید که وقتی اسکورسیزی برای اولین بار –متاسفانه برای اولین بار!- در سال 2006 اسکار گرفت، کاپولا و دو دوست دیگرش، برای اهدای جوایز روی سن بودند. اما داستان کاپولا کمی با سه نفر دیگر، متفاوت است. آثار او –غیر از دو قسمت اول پدرخوانده – به ندرت مورد اقبال عمومی قرار گرفته اند و کمتر تبدیل به آثاری پرفروش شده اند. حتی "اینک آخرالزمان" در هنگام اکرانش، چندان مورد توجه قرار نگرفت و بدل به یکی از آن شاهکارهایی شد که چند سال بعد، تازه ارزش هایش مشخص شد و دیگر کسی دست از سرش برنداشت! سینمای کاپولا، شاید کمی شخصی تر و غیرمتعارف تر از سینمای دوستانش باشد. کارگردانی که پدرخوانده ها را می سازد و در کارنامه اش کارهای قابل تحسین فراوانی هم دارد، در این سن و سال، هنوز هم دست به تجربه فضاهای جدید می زند.

روز هفتم آوریل ‌1939 در میشیگان آمریکا پسری از خانواده‌ای ایتالیایی‌الاصل متولد شد که چهار دهه بعد با ساخت فیلمی پرقدرت به یکی از بزرگترین کارگردان های دنیای سینما تبدیل شد.

کاپولای ‌10 ساله با دیدن دوربین هشت میلی‌متری پدرش، مجذوب فیلم‌برداری و دنیای فیلم شد و این شوق او را برای ادامه تحصیل و گرفتن مدرک دانشگاهی راهی دانشکده‌ی فیلم‌سازی دانشگاه UCLA کرد.

اولین تجربه فیلمسازی کاپولا فیلمی کم هزینه به نام «جنون 13» بود که در سال ‌1963 برای شرکت «روجر کورمن» ساخت. پس از آن فیلم موفق «حالا پسر بزرگی هستی» را در سال ‌1966 ساخت و دو سال بعد، فیلم «رنگین‌کمان فینیان» را مقابل دوربین برد و اولین شکست مالی‌اش را در گیشه سینما در سال ‌1969 با فیلم «مردم بارانی» تجربه کرد.

«کاپولا» بعد از ساخت فیلم «پاتون» در سال ‌1971 که به خاطرش اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی را گرفت، شاهکار فیلم‌سازی‌اش یعنی «پدرخوانده» را در سال ‌1972 ساخت که شهرتی جهانی برای وی رقم زد.

در این فیلم سه بازیگر نامدار عرصه بازیگری ایفای نقش کردند که «مارلون براندو» و «آل‌پاچینو»، موفق به کسب سه جایزه اسکار بهترین فیلم، بهترین بازیگر مرد (مارلون براندو) و بهترین فیلم‌نامه اقتباسی (کاپولا) شدند و همواره از آن به عنوان یکی از سه اثر سینمایی برتر جهان نام برده می‌شود،

قسمت اول «پدرخوانده» با بودجه ‌6.5 میلیون دلاری ساخته شد و در نهایت فروش جهانی ‌245 میلیون دلار را به ثبت رساند. در فاصله‌ قسمت‌های اول و دوم «پدرخوانده»، فیلم «مکالمه» را جلوی دوربین برد و یکی از معدود کارگردانان تاریخ سینما نام گرفت که در یک‌سال، با دو فیلم نامزد اسکار بهترین فیلم می‌شد.

در این رقابت، اگرچه جایزه اسکار به «پدرخوانده ‌2» رسید، اما «مکالمه» در همان سال نخل طلای جشنواره کن را به خود اختصاص داد. این فیلم در سال ‌1995 از سوی کنگره آمریکا برای نگهداری در آرشیو ملی فیلم انتخاب شد.

در فیلم های کاپولا معمولا خانواده اش نقش پررنگی را برعهده دارند. دو پسر او در صحنه مربوط به دعوای خیابانی فیلم «پدرخوانده» و صحنه مراسم تدفین در فیلم «دون کورلئون» حضور داشتند. دخترش «سوفیا کوپولا» که اکنون خود کارگردان شده است، در دو قسمت اول «پدرخوانده» و خواهرش «تالیا شی‌یر» در هر سه قسمت «پدرخوانده» ایفای نقش داشتند.

پدرش «کارمین کوپولا» که یک موسیقیدان حرفه‌ای بود، در ساخت موسیقی «پدرخوانده» با او همکاری کرد و جالب‌تر از همه «نیکلاس کیج» که برادرزاده‌ اوست، در فیلم‌های «کاتن کلاب»، «ماهی پرجنب‌وجوش» و «پگی سو ازدواج می‌کند» ایفای نقش داشت.

وی همواره از فیلم «آگراندیسمان» اثر «میک‌آنجلو آنتونیونی» به‌عنوان الهام‌بخش اصلی مضامین فیلم «مکالمه» یاد کرده است و برای این فیلم نامزد اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی نیز بود که البته ناکام ماند.

موفقیت‌هایی بزرگی که کاپولا با «پدرخوانده» به‌دست آورد، عاملی شد تا وی در سال ‌1974 قسمت دوم این فیلم پرطرفدار را به سینماهای جهان بیاورد. این فیلم که «آل‌پاچینو» را در کنار «رابرت دنیرو» به بازی گرفته بود، در ‌11 بخش نامزد دریافت جوایز اسکار شد و در شش بخش از جمله بهترین کارگردانی، بهترین فیلم، بهترین فیلم‌نامه اقتباسی، بهترین موسیقی متن و بهترین بازیگر نقش مکمل (رابرت دنیرو) موفق به کسب جایزه اسکار شد.

«آل‌پاچینو» برای این فیلم به‌عنوان بهترین بازیگر جوایز بافتا انتخاب شد و در میان فیلم‌های چندقسمتی، «پدرخوانده» تنها فیلمی است که قسمت‌های اول و دوم آن موفق به کسب اسکار بهترین فیلم شده است.

کاپولا پس از درخشش با فیلم‌های «مکالمه» و «پدرخوانده ‌1 و ‌2»، تصمیم گرفت براساس رمان «قلب تاریکی» اثر «جوزف کونراد»، فیلمی به‌نام «اینک آخرالزمان» بسازد.

داستان این فیلم در کامبوج هنگام وقوع جنگ ویتنام رخ می‌دهد. قبل از شروع ساخت فیلم،‌ «روجر کورمن» که سابقه ساخت چند فیلم در ویتنام را داشت، به «کاپولا» توصیه کرد که به آن‌جا نرود. تولید این فیلم پرهزینه با وجود مشکلات فراوان ازجمله وقوع طوفان، ناآماده‌بودن «مارلون براندو» و درگیری ناگهانی شورشیان با نظامیانی که سر صحنه مشغول بازی بودند ساخته شد و سرانجام در سال ‌1979 به نمایش درآمد و در همان سال نخل طلای کن را مشترکا با فیلم «طبل حلبی» کسب کرد. شهرت «اینک آخرالزمان» همانند فیلم «همشهری کین» با گذشت زمان افزایش یافت و هم‌اکنون یکی از شاهکارهای عصر جدید هالیوود محسوب می‌شود.

پس از این موفقیت‌های پی‌درپی، «کاپولا» فیلم‌نامه‌ای براساس رمان «گتبسی بزرگ» نوشته‌ «اسکات فیتزجرالد» نوشت که به کارگردانی «جک کلایتون» و نقش‌آفرینی «رابرت ردفورد» ساخته شد.

البته نباید فراموش کرد که «کاپولا» یک‌سال پیش از آن با همکاری «جورج لوکاس» در مقام تهیه‌کننده، فیلم «گرافیتی آمریکایی» را ساخت که نامزد اسکار بهترین فیلم هم شده بود. «کوپولا» پس از آن در سال ‌1981 نسخه بازسازی‌شده فیلم «ناپلئون» (‌1927) ساخته «آبل گانس» را ساخت و یک سال بعد فیلم موزیکال «از صمیم قلب» را کارگرانی کرد که یک شکست مالی برای او محسوب می‌شد.

در این سال‌ها که «کاپولا» دچار افت کیفی در فیلم‌هایش شده بود، ساخت فیلم «خارجی‌ها» در سال ‌1982 تا حدودی قابل‌توجه بود. این فیلم از لحاظ بکارگیری بازیگران جوان که بعدها ستاره‌های سینما شدند، زبان‌زد شد که از جمله‌ی آن بازیگران می‌توان به «تام کروز» و «مت دیلون» اشاره کرد.

این کارگردان پرآوازه دو سال بعد فیلم «کاتن کلاب» را ساخت که در گیشه سینماها یک ناکام بزرگ بود و با بودجه ‌45 میلیون دلاری، تنها ‌25 میلیون دلار فروش داشت. این کارگردان با ساخت فیلم‌های «کاپیتان ائو»، «باغ‌های سنگی» و «تاکر؛ مرد و رویاهایش» حضور کم‌فروغی در عرصه سینما داشت.

او در سال ‌1990 سومین و آخرین قسمت از فیلم «پدرخوانده» را با بودجه ‌54 میلیون دلاری ساخت. این فیلم با نقش‌آفرینی «آل پاچینو»، «اندی گارسیا» و «دیان کیتون» گرچه به‌اندازه دو قسمت قبلی مورد قبول قرار نگرفت، اما فروش قابل‌توجهی در سینماها به‌دست آورد. «پدرخوانده‌3» در هفت بخش نامزد جوایزه اسکار شد، اما نتوانست هیچ‌یک از این جوایز را کسب کند. بازی ضعیف «صوفیا» -دختر کاپولا - که صدای منتقدین را درآورده بود، جایزه تمشک طلایی بدترین بازیگر زن را برای او به ‌همراه آورد.

در سال ‌1992 «کاپولا» فیلم «دراکولای برام استوکر» را با بازی «آنتونی هاپکینز» روانه سینما کرد که علاوه‌بر فروش بالا، سه جایزه‌ی اسکار بهترین طراحی لباس، بهترین تدوین صدا و بهترین چهره‌پردازی را نیز کسب کرد.

تا پایان دهه‌ ‌90، «کوپولا» تنها دو فیلم دیگر را کارگردانی کرد؛ یکی کمدی «جک» در سال ‌1996 و دیگری «باران‌ساز» در سال ‌1997 که اقتباسی از رمان «جان گریشام» بود.

«جوان بدون جوانی» (2007)؛ «یک جایی» (2010)؛ «توئیکست» (2011)؛ «در جاده» (2012) و «حلقه بلینگ» (2013) دیگر ساخته‌های «فرانسیس فورد کاپولا» تا به امروز محسوب می‌شود.