فیلم پر از همه علایقی است که تاکنون فیلم های وودی آلن را شکل داده اند و در بین آنها فیلم های مهم و کم اهمیت جا گرفته اند. بازسازی فضاهای قدیمی، تقابل عشق و عقل، مضمون های فلسفی به خصوص درباره متافیزیک و فلسفه ادیان از جمله علایقی است که فیلم های وودی آلن را مهم می کنند. فیلم جدید هم پر است از این علایق؛ پس این فیلم هم فیلمی آلنی است چه موافق باشید یا مخالف. چه ضعیف بخوانیدش یا قوی.

یکی از مشهورترین شعبده بازان عالم، انگلیسی ای به نام استنلی است که به هیچ امر ماورایی باور ندارد به همین خاطر زندگی اش را وقف این کرده است که شیادانی که با نام های ارتباط با ارواح و قدرت هایی نظیر آن مردم را تلکه می کنند را رسوا کند. تا اینکه یکی از دوستانش از او می خواهد او را در حل معمای دختر جوانی، که ادعا می کند با جهان مردگان در ارتباط است، کمک کند. این دختر که اسمش سوفی است به همراه عمه اش شهرت زیادی از راه احضار ارواح بهم زده اند. ولی استنلی بعد از آشنایی با سوفی در مورد توانایی هایش دچار شک می شود که شاید او واقعا توانایی ارتباط با مرده های جهان دیگر را داشته باشد. ماجرا آنقدر پیش می رود که استنلی احساس می کند عاشق سوفی شده است. این بار او با موقعیت پیچیده ای روبروست و به راحتی نمی تواند طشت رسوایی آنها را بر زمین بزند.

درست است که "جادو در مهتاب" به پای فیلم هایی چون منتهتن، آنی هال، هانا و خواهرانش که اوج فیلمسازی آلن هستند نمی رسد، اما همانطور که گفته شد مهر خاص هنرمندی را دارد که بهتر از هر کسی شیرینی ها و زشتی های دنیای بیرون را چشیده است و آنها را با تماشاگران آثارش سهیم شده است. بی گمان این فیلم هم از همان سنخ است. فیلم روایتگر دغدغه های هنرمندی است که خودش است و به همین خاطر هر اثری از او در جایگاه هنر ثبت می شود. زیبایی کهن و از یاد رفته ای که در آثار آلن پنهان هستند کارهای او را به یک ضرورت احساسی جاودانه تبدیل می کنند. در دنیایی که کین توزی همه جا را فراگرفته است و ارتباط بین انسانها گمشده است، آلن سرپناهی با وقار و تجملاتی می سازد تا کمی در آن و زیبایی اش بیاساییم. مثلا به صحنه ای از فیلم "جادو در مهتاب" توجه کنید که کالین فرث و اما استون سوار بر ماشین قرمزی هستند و در امتداد جاده ساحلی مدیترانه حرکت می کنند نگاه ها و موقعیت ها همانطور چیده شده است که شصت سال پیش گری گرانت و گریس کلی همین جاده را با همان ماشین طی کرده بودند. زیبایی بازآفرینی صحنه های ماندگار در فیلم جدید آلن یادآور و تلنکری به ماست تا به یادمان آورد که هنوز هم می توان زیبایی هایی گذشته را هر چند ناامیدانه زنده کرد و به تصویر کشید.

"جادو در مهتاب" تجدید دیداری است با یکی از استعاره های محبوب وودی آلن، یعنی زن جوانی که به شدت دلباخته مردی مردم گریز و مسن تر از خودش می شود. در روزهای گذشته این مرد مسن و مردم گریز خود وودی آلن بود اما با پا به سن گذاشتن او مثل اینکه دیگر یارای بازی در فیلم های خودش را ندارد، به عنوان نمونه وودی آلن را در شاهکارش "منهتن" تصور کنید که چگونه از دختری دل می برد و همیشه هم جواب می گرفت. اما حالا به جای وودی آلن، کالین فرث نشسته و جانشین او شده، جانشینی که با موفقیت ایفای نقش کرده و به طور کورکورانه تمام دیالوگ گویی و رفتارهای آلن را تقلید نکرده است. دیالوگ های وودی آلن این بار در زبان استنلی بسیار جذاب و گیرا از کار در آمده اند استنلی به مثابه عقل گرای گنده دماغ در طعنه هایی که به دیگران و به خصوص به سوفی می زند نشان از دیاگوک گویی های بامزه و جذاب وودی آلن، که عموما فوق العاده هستند، دارد. بعد ار این دیالوگ هاست که استنلی به این باور می رسد که عاشق سوفی است و تلاش می کند به او برسد. اینجا فیلم از کمدی و سایه سنگین معمای داستان رها می شود و به سکانس های روبرو شدن استنلی با سوفی و عمه اش می رسد و مرحله دوم طنازی های وودی آلن که عاشقانه های اوست شروع می شود. فیلم در این سکانس ها فرصت پیدا می کند به معنای واقعی رمانس/کمدی نامیده شود. ادای پیشنهاد ازدواج توسط یک آدم مغرور و از خودراضی که تا حالا به کسی ابزار عشق نکرده به موقعیت های کمیکی منتهی می شود که دو سوم ابتدایی فیلم از آنها تهی بود. به عنوان نمونه به این دیالوگ زیبا توجه کنید. سوفی رو به استنلی می گوید: دریافت های ذهنی ام ابری شدن. استنلی در جواب می گوید: از نوع ابرهای متراکم هستند یا نازک؟ سوفی می گوید: شما دارید منو دست می اندازید. این دیالوگها از وودی آلن بر می آید. اختلاف دو شخصیت اصلی فیلم نیز بیشتر فلسفی است. استنلی عقلگرا است و به روح و جن و دنیای متافیزیک باوری ندارد و در عوض سوفی، دست‌کم وانمود می‌کند که با دنیای ارواح ارتباط دارد. اینجا بحث هایی که صورت می گیرد بحث هایی نیستند که کششی بین دو شخصیت فیلم ایجاد کند اما می بینیم که استنلی که تاکنون کارآگاهی بوده که دست به افشاگری علیه شیادان می زده حالا با زن شعبده باز، وارد گفتگو شده و برایش دلیل و منطق می آورد و به حرف های او گوش می دهد. وودی الن هم به بحث فلسفی بین آنها علاقمند است. موضعی که استنلی مدام تکرار می کند، تاکیدش بر اصالت عقل است در برابر اوهام و خرافات، ولی ظاهرا وودی آلن علیرغم این که با او هم باور است، همیشه برای عشق، که غیرعقلایی است، جایی در زندگی قائل است. در کل پیام این فیلم شاید این باشد که برای قابل تحمل‌تر کردن زندگی، گاهی اندکی خودفریبی لازم است. در خیلی از فیلم های وودی آلن شخصیت های معقول در برایر ایده غیرعقلانیت او سر فرود می آورند. اما مسئله فیلم اینجا نیست بلکه مشکل جایی شروع می شود که زمان کش پیدا می کند. بعد از تحول استنلی، تا اندازه ای در صحنه رصدخانه که شبیه سکانس موزه علوم طبیعی "منهتن" است، فیلم کند می شود و تقریبا به طور کامل از ورود به رمانس پرهیز می کند. گرچه کمی خسته کننده، پرهیز آن ضمنا تشویق کننده نیز است.

بازی "اما استون" در فیلم درخشان است. ظرافت بازی او در آن است که تا مدت ها، تماشاگر متوجه نمی شود که واقعا او دروغگو و شیاد است یا به ارتباط با ارواح باور دارد. استون سرزنده و عاری از نشانه های امروزی است.

گرچه فیلم تازه آلن از ورشکستگی خیلی فاصله دارد، بی منطق نیست آن را پایان دور نهایی پیروزی او که نه، فروکش کردن آن بدانیم. منظورم را اشتباه برداشت نکنید قسمت عمده " جادو در مهتاب" تجربه لذت بخشی است به خصوص اگر از علاقمندان نوع کمدی رومانس روان رنجور پیچیده باشید که تخصص آلن است. فیلم در زمان گذشته است، اروپای ۱۹۲۰، که باز امتیازی است برای او تا از نوشتن دیالوگ های معمول برای نسل ۳۰ ساله امروزی معاف شود، کاری که دائم برایش سخت تر می شود.

مشخصات فیلم سینمایی "جادو در مهتاب" (Magic in the Moonlight)

نویسنده و کارگردان: وودی آلن

مدیر فیلمبرداری: داریوش خنجی

بازیگران: اما استون، کالین فرث، همیش لینکلیتر، مارسیا هاردن، جکی ویور

محصول: آمریکا، 2014

مدت زمان: 97 دقیقه

امتیاز در سایت آی ام دی بی: 6.7 ستاره از 10 ستاره

امتیاز در سایت متاکریتیک: 54 نقد از 100.

 منبع : نوآوران