عليرضا داوودنژاد سه فیلم شاخص دارد که کارنامه فیلمسازی‌اش را می‌سازد. یکی از این فیلم‌ها «نیاز» است که پس از انقلاب اسلامي با ساخت فيلم «نياز» خودش را به سينماي ايران معرفي كرد و همچنان پس از گذشت 16 سال از ساخت اين فيلم، بسياري نام او را در كنار اين فيلم قرار داده و ساير آثارش را با نياز مقايسه مي‌كنند.

دومین فیلم شاخص کارنامه داوودنژاد فیلم «نازنین» است که قبل از انقلاب با بازی گوگوش و چنگیز وثوقی ساخته شده است. سومین فیلم شاخص نیز فیلم «مرهم» است که خانواده داوودنژاد از جمله احترام‌السادات حبیبیان، رضا داوودنژاد، محمدرضا داوودنژاد، علی داوودنژاد و فاطمه داوودنژاد در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند.

فيلمنامه «نياز» را داوودنژاد با همكاري علي اكبر قاضي نظام به نگارش درآورده‌است؛ با نگارش اين فيلمنامه، قاضي نظام كه پيش از آن تنها در يك فيلم با نام «هشت و نيم شب» بازي كرده‌بود، براي نخستين بار نگارش فيلمي را تجربه كرد.

«نياز» مضموني اجتماعي دارد و داستان آن درباره پسري به نام علي است كه پس از مرگ پدرش، به رغم مخالفت مادر و عمويش، تصميم مي‌گيرد نان آور خانه شود و شب‌ها به درس و مشق خود برسد. علي چند روزي را به كار عملگي مي گذراند، اما تاب كار سنگين را نمي‌آورد و با پادرمياني عمويش در چاپخانه‌اي مشغول به كار مي‌شود. ورود او به چاپخانه همزمان است با ورود جواني به نام رضا كه يكي از كاركنان چاپخانه او را براي كار سفارش كرده است. رضا با علي بناي مخالفت مي گذارد تا حدی که به علی بهتان نیز می‌زند تا او از کار اخراج شود و کار را خودش تصاحب کند. ولی وقتی احساس می‌کند که علی بیشتر از خودش به کار نیاز دارد. اینجاست که هر دو کودک کار دست به فداکاری و ایثار می‌زنند. به تدريج بين آن دو پيوند عاطفي برقرار مي‌شود تا جايي كه علي ميدان كار را براي رضا خالي مي‌كند و خود در جاي ديگري مشغول مي‌شود. فیلم «نیاز» در واقع فیلمی درباره رقابت و ایثار دو کودک کار است.

داوودنژاد با ساخت فيلم «نياز» زبان سينمايي خاص خود را به تماشاگر معرفي كرد. سينمايي كم خرج، خانوادگي (چه به لحاظ عوامل چه به لحاظ درون مايه)، قصه گو، بدون ستاره و دغدغه‌مند كه به مخاطبش از نظر ساخت سينمايي و مضمون احترام مي‌گذاشت. شخصيت‌هاي فيلم نياز بسيار زنده هستند و گرماي انساني دارند؛ زبان گفتگوي آنان زبان زنده‌اي است. داوودنژاد پس از اينكه اين ويژگي را در سينمايي نياز با نابازيگران به اجرا درآورد، به فكر افتاد كه اين آموخته را وارد سينماي حرفه‌اي كند. يعني با هنرپيشه‌هاي حرفه‌اي بتواند به‌گونه‌اي فيلم بسازد كه شخصيت وجود داشته باشد.
بازيگران اصلي سينمايي «نياز» نابازيگر بودند. علي سوري قبل و پس از اين فيلم در اثر قابل توجه ديگري ايفاي نقش نداشت؛ او تنها هشت سال پس از اين فيلم در سينمايي دستهاي آلوده (سيروس الوند) بازي كرد كه آنهم نقش قابل توجهي نبود. ترحم فتحي نيز يكي ديگر از نقشهاي اصلي را بازي كرد كه او هم تنها بازي در سينمايي نياز در پرونده كاري‌اش ثبت شده است. و اما محمدرضا داوودنژاد و شهره لرستاني ديگر بازيگران «نياز» هستند كه در آن زمان نامهاي شناخته‌شده‌اي محسوب نمي‌شدند. محمدرضا داوودنژاد كه برادر كارگردان است قبل از بازي در اين فيلم تنها در دو فيلم ديگر ايفاي نقش كرده‌بود كه هر دو به برادرش تعلق داشت و لرستاني هم بازي در «نياز» اولي كارش محسوب مي‌شد.

فيلم «نياز» به دلايل متفاوت كه يكي از آنها همين بحث اكران بود، در گيشه موفق نبود و سودآوري چنداني براي تهيه‌كنندگانش نداشت. ساخته‌ي داوودنژاد بر خلاف اكران ناموفق در سينماها، در جشنواره‌هاي داخلي و جهاني فيلمي موفق محسوب مي‌شد و چندين حضور جهاني از جمله جشنواره بين المللي سينما و تلويزيون نو مونترال، جشنواره بين المللي فيلم سه قاره نانت، جشنواره بين المللي فيلم كودكان فرانكفورت، جشنواره بين المللي فيلم سائوپائولو، جشنواره بين المللي فيلم ونكوور، جشنواره بين المللي فيلم مونيخ و جشنواره بين المللي فيلم ملبورن را به ثبت رساند. اين فيلم در دهمين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر نيز حضور داشت و سيمرغ بلورين بهترين فيلم را به خود اختصاص داد.

عليرضا داوودنژاد متولد 1333 تهران است. وي فعاليت سينمايي را به عنوان نويسنده با همكاري در نوشتن فيلم نامه فيلم «عطش» به كارگرداني ايرج قادري آغاز كرد. فيلم «شاهرگ» نخستين تجربه كارگرداني اش در سينماي حرفه اي محسوب مي شود. داوودنژاد تاكنون 16 فيلم را كارگرداني كرده است كه «نياز» ششمين فيلم او پس از «بي پناه» محسوب مي‌شود. داوود نژاد پس از ساخت «بي‌پناه» در سال 1365، تا 5 سال هيچ فيلمي نساخت و سرانجام در سال 70 «نياز» را مقابل دوربين برد. پس از آن بود كه به طور متوسط داوود نژاد هر دو سال يك بار فيلمي ساخته كه اغلب آنها موضوعات اجتماعي داشته‌اند. تعداد فيلمنامه‌هايي كه داوودنژاد نوشته بسيار بيشتر از فيلمهايي است كه ساخته‌است. او تا كنون نگارش 33 فيلم‌نامه را بر عهده داشته كه از اين تعداد بيش از 20 فيلمنامه به قبل از انقلاب اسلامي برمي‌گردد.