چهارشنبه, 20 آذر 1398 12:13

به بهانه ی در گذشت «تورج شعبانخانی»/ حرف پاییزو نزن ای که بهاریم من و تو

نوشته شده توسط
این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)
به بهانه ی در گذشت «تورج شعبانخانی»/ حرف پاییزو نزن ای که بهاریم من و تو به بهانه ی در گذشت «تورج شعبانخانی»/ حرف پاییزو نزن ای که بهاریم من و تو

تورج شعبانخانی یکی از بنیان‌گذاران ترانه پاپ فارسی در سالهای طلایی دهه پنجاه شامگاه دیروز از میان ما پرگشود.

 

وی که جزء تأثیر گذارترین آهنگسازان تاریخ موسیقی پاپ ایران بود در به شهرت رسیدن بسیاری از خوانندگان نقش بسزایی داشته‌است. سیمین غانم خواننده ایرانی دختر خاله اوست. فعالیت حرفه ای موسیقی خود را با موسیقی متن و آهنگسازی فیلم "آدمک" و معرفی اولین خواننده تاثیر گذارش فریدون فروغی شروع کرد و ابی با "نازی ناز کن" و ستار با "همسفر" وی در سال ۱۳۵۳ یک شبه راه صد ساله را پیمودند.
تورج شعبانخانی ترانه های زیادی برای مرجان، سیمین غانم، مازیار، هوشمند عقیلی، حمیرا و دیگران ساخت که اغلب آنها در شمار بهترین ترانه های این خوانندگان قرار دارد.
بر خلاف بسیاری از همکارانش بعد از انقلاب در ایران ماند و بر خلاف برخی از همکارانش که در ایران ماندند، نتوانست ملودی های درخشان پیش از انقلاب اش را، جز چند ترانه معدود، تکرار کند.

علیرغم اصرار بسیار زیاد دوستان خواننده و همکار و با وجود اینکه خواهر و برادرش هم در آمریکا بودند از ایران خارج نشد و ۱۷ سال سکوت هنری کرد. وی به این دلیل در ایران ماند تا با جوانان داخل کشور کار کند و به کشف استعدادهای جدید بپردازد. در عوض ذره ذره خود را تمام کرد.
تورج علاوه بر آهنگسازی چندین ترانه را با صدای خود ضبط کرد که اکثر آنها بر روی شعر فرهاد شیبانی همراه بود.

زنده یاد تورج مانند بسیاری از موزیسین های موسیقی پاپ پیش از انقلاب کار خود را با گروههای بیت- راک ایرانی در اواخر دهه ۱۳۴۰ شروع کرد. پس از خدمت سربازی به هتل " کازبا" شیراز رفت و در آنجا برنامه های موفقی را با گروهش اجرا کرد.
تصویر ضمیمه اعضای گروه موسیقی بیت نایتز (سلحشوران - شوالیه‌ها) را نشان می‌دهد و تورج نفر وسط عکس می‌باشد. در زمانی به عنوان آهنگساز و خواننده‌ی این گروه موسیقی فعالیت داشت.

ابتدا قرار بود ترانه شهر خالی که در مورد یاقوت بانوی سرخ‌پوش میدان فردوسی با سروده استاد معینی کرمانشاهی ساخته شده و قبلاً پیرامون آن پست کاملی در کانال ارسال شده است، با صدای گوگوش ضبط گردد ولیکن از آنجا که تورج با بانوی سرخ‌پوش صحبت کرده بود می‌دانست صدای گرفته و خش‌داری دارد، اجرای آن را به بانو فرشته سپرد؛ این موضوع باعث رنجش گوگوش گردید و تا مدتها نسبت به انتخاب تورج از او گلایه می‌کرد.
پخش این ترانه در سال ۱۳۵۱ غوغایی بپا کرد و به محبوب‌ترین ترانه سال تبدیل گشت؛ هرچند مرتضی حنانه که مدتی استاد شادروان تورج شعبانخانی بود در مصاحبه‌ای عنوان کرد که فرشته این ترانه را فالش (خارج) خوانده است.

برابر یادآوری دوست گرامی جناب محسن چالوسی، شادروان تورج در یکی از آخرین مصاحبه‌های که انجام داد؛ عنوان نموده است که اصل شعر شهر خالی متعلق به بانویی بنام "شهبد" بوده که استاد معینی کرمانشاهی مبادرت به تغییراتی در متن شعر نموده است.

یکی دیگر از شاهکارهای شادروان تورج، آهنگی است با نام "باد و بیشه" که برای ابی ساخت.
ابی در شروع کار خوانندگی در گروهی بنام "سان بویز " همراه با شهرام شب پره در کاخ جوانان تهران و پس از آن بمدت ۲ سال در گروه بلک کتز فعالیت داشت. پس از اینکه حسین واثقی صدای ابی را برای ترانه‌های فیلم‌فارسی پسندید، چند آهنگ نظیر عطش، شب، چرا، بر اوج آسمانها، تهمت برای فیلم سینمایی اجرا کرد. تا اینکه در سال ۱۳۵۲ تورج او را کشف کرد و با ساخت و اجرای آهنگ "نازی ناز کن" ابی از فضای ترانه های چیلی پوم پومی فاصله گرفت و با اجرای آهنگ هایی با ملودی های سنگین جای خود را در موسیقی پاپ ایران باز کرد.
تورج شعبانخانی با ساخت آهنگ نازی ناز کن ، ابی را یک‌شبه به اوج رسانید هرچند این اواخر دل خوشی از ابی نداشت و او را بی‌معرفت و فدرنشناس می‌دانست.
یکی دیگر از آهنگ‌هایی که تورج برای ابی ساخت، آهنگ "باد و بیشه" است. ترانه باد و بیشه که در سال ۱۳۵۵ بر روی شعری از فرهاد شیبانی و تنظیم اریک ارکانت، توسط تورج شعبانخانی ساخته شد، به عنوان برترین ترانه هفته انتخاب شد. تورج پیرامون چگونگی ساخته شدن این آهنگ می‌گوید که ترانه‌ی شیبانی مدتی در اختیار داشته و نت‌های مورد نظرش به سراغش نمی‌آمده است؛ گویا ایام محرم و صفر بوده و روزی از خیابان یک دسته عزاداری رد می‌شده و مداح هیئت با گویش آذری در بلندگو شعری را می‌خوانده که به "ابالفضل" ختم می‌گردیده است. تورج ملودی سطر ترجیح بند ترانه را با الهام از آن نوحه‌ی آذری می‌سازد تا آنجا که می رسد به " ای تن تو بهار سبز گلپوش و ..." که ملودی از مایه های عزاداری جدا شده و به گام موزیک غربی بدل می شود. هرچند تورج نقش تنظیم اریک را نیز بر ملودی خود بسیار برجسته می داند.

یادش گرامی و ایزدش نزدیک باد!

منبع: کانال یاد ایام
@yadeAyyam

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید