فرانچسکو رزی روز شنبه در پی عفونت شدید ریه در خواب درگذشت. او 92 ساله بود.
این فیلمساز متولد ناپل در کنار پییر پائولو پازولینی، جیلو پونتهکوروو، اتوره اسکولا و برادران تاویانی، یکی از چهرههای تاثیرگذار سینمای پست نئورئالیستی ایتالیا در دهههای 1960 و 1970 بود.
اولین فیلمهای رزی آثاری انتقادی و آشکارا مخالف فساد در ایتالیای پس از جنگ جهانی بودند و مسائل جنجالی را مورد توجه قرار میدادند. فیلمهای رزی همیشه تماشاگر را ملزم میکند که فعال باشد. در سینمای او قواعد پذیرفتهشده همیشه با چالش روبرو میشود.
او کار در سینما را به عنوان دستیار لوکینو ویسکونتی، کارگردان ایتالیایی آغاز کرد و از دهه 1950 تا 1997 به عنوان کارگردان حضوری فعال داشت.
"سالواتوره جولیانو" درباره مرگ مرموز یک سارق سیسیلی با ویژگیهایی مانند رابینهود، جایگاه رزی را در تاریخ سینما تثبیت کرد. با این فیلم برای اولین بار سبک منحصر به فرد رزی در انجام تحقیقات سینمایی - که او آن را نه مستند بلکه فیلمهای مبتنی بر اسناد میدانست - نمایان شد. رزی در 1962 برای "سالواتوره جولیانو" جایزه خرس نقرهای بهترین کارگردان را از جشنواره برلین دریافت کرد.
رزی سال 1958 با فیلم "چالش" - درباره یک خلافکار محلی که رودروی خانوادههای تبهکار ناپل میایستد - برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره ونیز شد و پنج سال بعد با "دستها روی شهر" جایزه شیر طلای این جشنواره را از آن خود کرد. "دستها روی شهر" فیلمی با موضوع حرص و فساد با بازی راد استایگر به نقش یک بسازبفروش حریص در ناپل پس از جنگ جهانی دوم است.
رزی در 1967 "روزی روزگاری» را کارگردانی کرد، فیلمی که کارلو پونتی تهیه کرد تا همسرش سوفیا لورن را به تماشاگران آمریکایی نشان بدهد.
در دهه 1970، ایتالیا دچار آشفتگیهای عظیم اجتماعی-سیاسی شد. رزی در این دهه بار دیگر به سبک فیلمسازی بازجویانه خود بازگشت و بعضی از بهترین فیلمهایش را ساخت.
رزی در 1972 فیلم "ماجرای ماتئی" را کارگردانی کرد که مکاشفهای درباره سقوط هواپیمای شخصی انریکو ماتئی مدیر یک کمپانی نفتی در پرواز از سیسیل به میلان است. رزی در این فیلم با بازی جان ماریا ولونته از یک تکنیک بازجویانه غیرخطی استفاده کرد و و وارد حوزههایی مانند قدرتهای نفتی، کاپیتالیسم و اقتصاد جهانی شد. "ماجرای ماتئی" برنده جایزه نخل طلای جشنواره کن شد.
"لاکی لوچانو" (1974) فیلم بعدی رزی از شبکههای سیاسی و اجتماعی اطراف یک گانگستر بدنام پرده برداشت. "جسدهای سرشناس" (1976) یک تریلر سیاسی است که فساد در سیستم قضایی را مورد توجه قرار میدهد. این فیلم در جوایز دیوید دوناتلو که از آن به عنوان جوایز اسکار سینمای ایتالیا یاد میشود، جوایز بهترین فیلم و کارگردان را دریافت کرد.
رزی در 1979 برای فیلم "مسیح در ابولی توقف کرد" برنده جایزه بفتا بهترین فیلم خارجیزبان شد. این فیلم درباره تبعید کارلو لوی پزشک، نقاش و رماننویس ضدفاشیست است.
"سه برادر" (1981) فیلم بعدی رزی نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم خارجیزبان شد. فیلیپ نوآره، شارل وانل و میکله پلاچیدو در این فیلم بازی میکنند. داستان درباره مردی سالخورده است که با تلگراف سه سر خود را از مرگ مادرشان مطلع میکند.
رزی در 1984 پلاچیدو دومینگو را در اقتباسی از اپرای "کارمن" کارگردانی کرد. این فیلم نامزد جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم خارجیزبان شد.
او در 1987 فیلم "وقایعنگاری یک مرگ از پیش اعلام شده" را بر مبنای رمان معروف گابریل گارسیا مارکز کارگردانی کرد. رزی در 1990 "ارتباط پالرمو" را کارگردانی کرد و در 1997 آخرین فیلم خود با عنوان "آتشبس" را با بازی جان تورتورو ساخت.
او سال 2012 جایزه شیر طلای یک عمر دستاورد شصت و نهمین دوره جشنواره فیلم ونیز را دریافت کرد. آن سال تقدیر برگزارکنندگان جشنواره ونیز از رزی با نمایش فیلمی مستند با صدای مارتین اسکورسیزی فیلمساز آمریکایی همراه بود که در آن بخشهایی از معروفترین فیلمهای او به نمایش درآمد.
اسکورسیزی در بخشی از این فیلم میگوید: رزی مانند توفانی است که ناپاکیها را میشوید.
رزی هفت جایزه دیوید دوناتلو در کارنامه داشت و از جشنواره بینالمللی فیلم تائورمینا (2004)، جشنواره فیلم برلین (2008) و جشنواره بینالمللی فیلم لوکارنو (2010) نیز جایزه یک عمر دستاورد دریافت کرد.
او از 1997 تا هنگام مرگ بیشتر بر تئاتر متمرکز بود. بسیاری از کارگردانان سینما از کوستا-گاوراس و فرانسیس فورد کوپولا تا مارتین اسکورسیزی، اولیور استون و کن لوچ تحت تاثیر سینمای او بودند.
مراسم یادبود رزی دوشنبه در کاسا دل سینما در رم برگزار میشود. کارولینا رزی، دختر او یک بازیگر است.