ماجرایِ ایجادِ قهرمان‌هایِ ملّی، در بینِ کودکان و نوجوانان ایرانی که مقدمه‌ی آن در سالِ 75 با عروسک‌هایِ "دارا و سارا" آغاز شد، همچنان ادامه دارد در حالی که می‌بینیم این طرح ها با موفقیتِ چندانی روبه‌رو نشده است.
ورود عروسک‌هایِ "باربی" با ظاهرِ شکیل و قیمتِ مناسب،همچنین چاپِ تصاویرِ شخصیت‌هایِ محبوبِ فیلم‌ها و انیمیشن‌ها بر رویِ دفاتر دانش‌آموزان باعثِ ایجادِ دغدغه در ذهنِ مسئولین کشور شد. معمولن به وجود آمدنِ این دغدغه‌‌ها خوب است، اما به شرط آنکه رسیدگی به این دغدغه ها با فکر مناسب همراه باشد که نیست. در نتیجه تصمیم‌ها عجولانه و به‌دور از هرگونه تحقیق و پژوهش صورت می‌گیرندو به دنبالِ این تصمیم‌ها، اقداماتی که مسلما شاهکارِ عالم نیست.
شهریور 93، در رسانه‌ی ملی تبلیغاتِ وسیعی درباره‌ی "توزیع دفترهایِ ایرانی-اسلامی"شد.همین چند روزِ پیش،از خیابان رد می‌شدم که برگه‌ی تبلیغاتِ فروشِ لوازم‌التحریر ایرانی-اسلامی را دیدم.پی گیر آدرس شدم. داخلِ یک امام‌زاده، چادر‌ی قهوه‌ای رنگ، مثلِ چادر‌هایِ جبهه و ایستگاه‌های صلواتی برپا کرده بودند، با چند لامپِ حبابیِ زرد رنگ. یک تلویزیونِ 14 اینچ که مداحِ با صدایِ حزن‌آمیزی نوحه می‌خواند. برایَ‌م جالب بود، فروشِ لوازم‌التحریرِ دانش‌آموزانِ در یک فضایِ کاملن مذهبی-سیاسی. واردِ چادر شدم، پدر‌ومادر‌ها را می‌دیدم که به همراهِ فرزندانِ‌شان واردِ چادر می‌شدند از ابتدا تا انتهایِ چادر می‌آمدند، بچه‌ها دفترها را نِگاه می‌کردند و ظاهرن بابِ میلِ‌شان نبود، چون شخصیت‌هایِ رویِ جلد دفترها را نمی‌شناختند!!
خودم را جایِ آن دانش‌آموز 8 ، 9 ساله‌ی دختر یا پسر می‌گذارم. چند لحظه به کلماتِ نوشته شده‌ی زیر دقت کنید. این‌ها گوشه‌ای از متنِ نوشته‌شده بر رویِ دفترها بود...
گروه اول: گوسفند رویانا ؟ قاهره313 ؟ مختارنامه؟ شهید مصطفی چمران؟ انرژی هسته‌ای؟ ماهواره‌بَر سیمرغ؟ بَرّه‌ی شبیه‌سازی شده‌ی ایرانی؟ هواپیمایِ رادارگریز؟ نیازِ کشورمان در جنگ‌هایِ هوایی؟ خدایا مرا پاکیزه بپذیر، مهدی باکری؟
خب، کافی‌ست، حالا اسم‌هایی که پایین نوشته‌ام را فقط بخوانید...
گروه دوم: سفیدبرفی و هفت‌کوتوله، مرد عنکبوتی، انگری‌بِردز، باب‌اسفنجی، غارنشینان، سیندرلا، کلاه‌قرمزی و...
شمائی که احتمالن سنّ ِ بیست به بالا را دارید و گروهِ دوم را می‌شناسید بدونِ این‌که به آن فکر کنید، اما گروه اول، یعنی متن‌های نوشته شده بر رویِ دفترهایِ ایرانی-اسلامی را حتا با فکر کردن به آن‌ها هم، شاید همه را به خاطر نیاورید.
حالا گروهِ دوم را مورد بررسی کوتاهی قرار می‌دهم:
-"سفیدبرفی و هفت کوتوله" افسانه‌ای آلمانی و شناخته‌شده در سراسراروپا، بعد از منتشر شدن کتابِ این افسانه در سالِ 1812، کمپانیِ انیمیشنِ والت‌دیزنی در سالِ 1937 این داستان را به انیمیشن تبدیل کرد، که سال‌ها بعد در تلویزیون ایران هم پخش شد و با استقبالِ خوبِ مخاطبین روبه‌رو گردید. سفیدبرفی، شخصیت محبوبِ دختران است و هنوز هم با دیدنِ تصویر او رویِ دفترها، از پدر و مادر می‌خواهند که آن را بخرند.
-"مردعنکبونی یا اسپایدرمن". ایده‌ای که از سالِ 1966 در ذهنِ آقایِ استن‌لی، به وجود آمد که ابتدا توانست با چاپِ داستانَ‌ش در مجله‌ای، آن را تبدیل به یک نشریه ی پرفروش کند. پس از آن با اکرانِ فیلمِ مردعنکبوتی1 در سالِ 2002 به کارگردانی "سام ریمی"، مردِعنکبوتی تبدیل به یک ابرقهرمان جهانی شد. وهمان‌طور که می‌دانید بعد از آن، مردعنکبوتی 2و 3 نیز ساخته شدند.
-"انگری‌بردز یا پرندگانِ خشمگین". عنوانِ بازی‌ای که در سالِ 2009 توسط شرکتِ "چیلینگو" منتشر شد. در همان سالِ نسخه‌ی موبایلی آن به واسطه‌ی مرحله‌ای بودن و جذابیتِ بازی، بیش از یک میلیار بار دانلود شد. محبوبیتِ این بازی آن‌قدر زیاد شد که در همه‌ی گوشی‌هایِ اندرویدی نصب شد و مردم نسخه‌های مختلف آن را بازی کردند.
-"کلاه‌قرمزی". عروسکی که توسط حمید جبلی و ایرج تهماسب خلق شد. کلاه‌قرمزی برای اولین بار در دهه‌ی هفتاد در مجموعه‌ی تلویزیونیِ "جغجغه وفرفره" ظاهر و سپس در فیلمِ کلاه‌قرمزی و پسرخاله معروف شد.
و طی شش سال اخیر،کلاه‌قرمزی به همراهِ چندعروسکِ دیگر در برنامه‌ی نوروزی دوباره خاطره‌ساز شد و طرف‌دارانِ زیادی با سنین مختلف را به خود اختصاص داد.
تاکنون درباره‌ی چند انیمیشن توضیحات مختصری دادم. دیدیم که شکل‌گیری یک قهرمان در ذهنِ کودکانِ زمانی طولانی و افرادِ متخصصی را می‌طلبد. کودک، قهرمانی را که تاکنون در پَسِ قابِ شیشه‌ایِ تلویزیون نظاره‌گر آن بوده را می‌خواهد با خود همراه سازد، حرکات و ظاهر خویش را شبیهِ او کند و او را وارد زندگی روزمره‌ی خود نماید.به همین دلیل با دیدنِ کیف، کلاه، لباس و دفتری که تصویر قهرمانش رویِ آن حک شده، دوست‌دارش می‌شود و هرچه سریع‌تر می‌خواهد آن را به دست آورد.
حال سری به تصویر جلدِ دفترهایِ ایرانی-اسلامی بزنیم. تصاویر و متن‌هایی که برایِ کودکان ناآشناست، و فقط در اخبارِ سیاسیِ شبکه‌هایِ تلویزیونی ایران از آن‌ها نام برده می‌شود. معمولن در همین رسانه‌ها از بازی‌هایِ خشنِ غربی، به تندی یاد می‌کنند و گفته می‌شود؛ این بازی‌ها باعثِ ایجادِ روحیه‌ی خشن و نامطلوب در فرزندان می‌شود، در صورتی که همین دوستانِ دلواپس و نگرانِ خشن شدن بچه‌ها،با تصویرِ ساخت و پرتابِ موشک، ماهواره‌بر، مردی با شمشیر(مختار)و هواپیمایِ جنگی نیستند. همچنین پشتِ دفتری نوشته:"با ساختِ هواپیمایِ رادارگریزِ، قاهره 313 تمامِ نیاز جنگی کشور در جنگ‌هایِ هوایی تامین می‌شود". آیا این متن مناسبی برای طرح روی جلد است!؟
رویانا، گوسفندِ شبیه‌سازی شده‌ی ایرانی. دانش‌آموزی که قرار است در مقطعِ دبیرستان با علمِ ژنتیک و علومِ هسته‌ای آشنایی پیدا کند، حال در دورانِ ابتدایی با کلمه‌ی "شبیه‌سازی شده" و " انرژی هسته‌ای" روبه‌رو می‌شود.آیا این موجب اختلال در روند آموزش او نمی شود!؟
در پایان، با توجه به توضیحاتِ نسبتن زیاد، بهتر است به مسئولین پُردغدغه بگوییم، برایِ داشتنِ قهرمانِ ملی، نباید مسائل سیاسی را واردِ زندگیِ پاک و بی‌آلایشِ کودکان کنیم. شناساندن قهرمانانِ کتاب تاریخ، با چاپ چند عکس امکان‌پذیر نیست. لازم است کلمات را از برگ برگِ کتاب‌ها بیرون کشید و در قالبِ دِرامی مناسب درآورد، افرادِ خِبره ماه‌ها رویِ آن کار کنند، تا انیمیشن یا فیلمی با قهرمانِ آن کتاب بسازند. با سپردنِ مسئولیتِ هر کار به متخصصین آن، و تصمیم گیری صحیح با در نظر گرفتن بودجه و زمان لازم، می‌توان جامه‌ی عملی، برازنده‌ی اهدافِ ارزشمند ساخت.
عکس: ابراهیم آشوری
