«پل لئونارد نیومن» متولد 26 ژانویه 1926 از بزرگترین بازیگران تاریخ سینما محسوب میشود که نقشآفرینی او در فیلمهای گنگستری همچنان در اذهان زنده است.
او در هفت سالگی برای اولینبار در اجرای تئاتر «رابین هود» در مدرسه به روی صحنه رفت. نیومن در جنگ جهانی دوم در نیروی دریایی آمریکا خدمت کرد، اما به علت ابتلا به کوررنگی از خدمت سربازی معاف شد.
وی برای اولینبار در سال 1953 در نمایشی به نام «پیک نیک» به روی صحنه تئاتر رفت و بعد از این نمایش بود که با کمپانی برادران وارنر قراردادی امضا کرد و اولینبار با فیلم «جام نقرهای» در سال 1954 وارد دنیای هنر هفتم شد.
پس از آن با فیلم «کسی آن بالا مرا دوست دارد» (1956) و در ادامه با فیلم «گربه روی شیروانی داغ» (1958) در نقش مقابل «الیزابت تیلور» بازی کرد.
در دهه 50 «مارلون براندو» سرشناسترین چهره سینمای آمریکا و جهان بود، اما اصول حرفهای که وی به آن اعتقاد داشت، موجب شد او در هر فیلمی بازی نکند. بههمین جهت تهیهکنندگان بهدنبال چهرههایی شبیه او بودند تا بتوانند جایگزین او کنند.
پل نیومن از معدود بازیگرانی بود که دوره گذار هالیوود از دهه 50 به دهههای 60 و 70 را با موفقیت گذراند. «تابستان گرم طولانی»، «تیرانداز چپدست»، «پسرها دور پرچم جمع شوید»، «فیلادلفیاییهای جوان»، «بیلیاردباز»، «نغمههای پاریسی»، «پرنده شیرین جوانی»، «هاد»، «نوع تازهای از عشق»، «هارپر»، «لوک خوشدست»، «بوچ کسیدی و ساندنس کید»، «پیروزی»، «گاهی پنداری بزرگ»، «پول توجیبی»، «نیش» و «آسمانخراش جهنمی» از معروفترین فیلمهای این دوره زمانی بودند که پل نیومن در آنها نقشآفرینی داشت.
نیومن علاوهبر بازیگری، در عرصه فیلمسازی نیز فعال بود و چهار اثر بلند سینمایی از جمله «راچل راچل»(1968) ، «تاثیر اشعه گاما بر گلهای همیشه بهاری مردی در ماه» (1972)، «باغوحش شیشهای» و «بازی موش و گربه» را ساخت.
آخرین نقشآفرینی پل نیومن در سینما در سال 2003 رقم خورد که در فیلم «جاده پردیشن» نقش مقابل «تام هنکس» را بازی کرد و در سال 2007 رسمأ از دنیای بازیگری خداحافظی کرد.
نیومن در عرصه فعالیتهای انساندوستانه نیز فعال بود و به پناهندگان در کوزوو و چندین کشور دیگر کمکهای چند میلیون دلاری انجام داد. او از مخالفین جدی جنگ ویتنام بود و «ریچارد نیکسون» را برای حمله به این کشور مورد انتقاد قرار داد.
در ژوئن 2008 زمانی که نیومن برای کارگردانی اجرای تئاتر«موشها و آدمها» اثر «جان اشتاینبک» آماده میشد، پزشکان از ابتلای وی به سرطان ریه خبر دادند. وی روز 26 سپتامبر 2008 در سن 83 سالگی درگذشت.
پل نیومن طی چند دهه فعالیت سینمایی 10بار نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول شد که تنها یکبار در سال 1978 برای فیلم «رنگ پول» این عنوان را کسب کرد. البته آکادمی اسکار جایزه انسان دوستانه(1987) و جایزه اسکار افتخاری (1989) را به وی اعطا کرد.
وی در سال 1962 جایزه بافتا و در سال 1995 جایزه خرس نقرهای برلین را برای بهترین بازیگری گرفت. نیومن در سال 1958 بهترین بازیگر جشنواره کن انتخاب شد و چهار جایزه بهترین بازیگر مرد گلدن گلوب در کارنامه افتخارات سینمایی او دیده می شود.